Bộ Công an mở rộng điều tra, làm rõ thông tin giá SGK cao gây bức xúc

Sáng 30.6, Bộ Công an tổ chức họp báo để thông báo tình hình, kết quả công tác công an 6 tháng đầu năm. Trung tướng Tô Ân Xô, người phát ngôn Bộ Công an, chủ trì cuộc họp. Phiên họp cũng có mặt đầy đủ lãnh đạo các cục nghiệp vụ của Bộ Công an.

TRẦN CƯỜNG

Tại cuộc họp báo, trung tướng Nguyễn Văn Thành, Phó cục trưởng Cục Cảnh sát Kinh tế (C03) Bộ Công an, cho biết nhiều năm qua dư luận có nhiều ý kiến trái chiều và bức xúc liên quan đến việc sách giáo khoa (SGK) giả, phát hành sách và giá sách. Bộ Công an đã chủ động giao C03 vào cuộc điều tra, xử lý.

Theo trung tướng Thành, ngoài việc xử lý việc in SGK lậu, C03 đã điều tra về giá thành và các lợi ích nhóm như vi phạm tại Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

Trung tướng Thành cho biết, tháng 2 vừa qua, C03 đã khởi tố vụ án "vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Đồng thời khởi tố, bắt tạm giam ông Nguyễn Đức Thái, cựu Chủ tịch HĐTV kiêm Tổng giám đốc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, về tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ".

TRẦN CƯỜNG

Theo trung tướng Thành, sau khi khởi tố vụ án, Bộ Công an nhận được kết luận thanh tra của Chính phủ, tài liệu rất mỏng. Việc đấu tranh và xử lý sai phạm có tổ chức xảy ra tại Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Bộ Công an đã chủ động từ trước.

"Chúng tôi đã khởi tố sai phạm liên quan khâu phát hành cũng như giá thành, đồng thời đang mở rộng điều tra vụ án để làm rõ sai phạm, trong đó tập trung chính là làm rõ phản ánh của dư luận về giá SGK hiện nay cao so với khả năng chi trả của người dân, sau đó sẽ có câu trả lời", thiếu tướng Thành nói.

Trước đó, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã công bố kết quả thanh tra về SGK. Theo TTCP, từ năm 2014 đến hết tháng 8.2019, 73/193 cuốn SGK học sinh có thể viết vào sách đã được in, phát hành và bán được tổng hơn 303 triệu bản. Bước đầu xác định, 65% SGK có các trang sách học sinh có thể viết vào không dùng lại được, gây lãng phí cho gia đình học sinh và xã hội số tiền tạm tính là hơn 2.374 tỉ đồng.

Cơ quan thanh tra cũng chỉ rõ Bộ GD-ĐT đã ban hành văn bản về sách bài tập do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam tổ chức biên soạn gây nhầm lẫn cho học sinh, phụ huynh học sinh và xã hội rằng sách bài tập được nhà xuất bản biên soạn cũng là tài liệu bắt buộc phải mua kèm theo SGK.

Điều này dẫn đến thực tiễn hầu hết gia đình học sinh khi mua SGK đều mua sách bài tập kèm theo do nhà xuất bản phát hành, có dấu hiệu lợi ích nhóm giữa Bộ GD-ĐT là cơ quan quản lý nhà nước với nhà xuất bản trong việc in ấn, phát hành sách bài tập.

Cơ quan thanh tra kết luận việc xác định nhu cầu sản xuất của nhà xuất bản không sát thực tế nên lượng hàng tồn kho lớn, chủ yếu là giấy in, làm tăng chi phí lãi vay dẫn đến giảm hiệu quả sử dụng vốn. Việc lựa chọn nhà thầu in SGK của nhà xuất bản cũng chưa đúng quy định. Nhà xuất bản sử dụng giấy in chất lượng thấp, thấp hơn định lượng giấy in sách thường theo tiêu chuẩn quốc gia.

Từ trước năm 2014 và trong giai đoạn từ 2014 - 2019, nhà xuất bản chỉ thu thập báo giá của một số ít nhà thầu cung cấp giấy in. Đáng chú ý, Công ty cổ phần giấy Phùng Vĩnh Hưng được lựa chọn cung cấp chiếm 83,1% số lượng giấy của nhà xuất bản, tương ứng số tiền hơn 1.890 tỉ đồng. Kiểm tra xác suất một hợp đồng giấy in cho thấy, giá giấy in của công ty này bán cho nhà xuất bản cao bình quân gấp khoảng 1,7 lần giá giấy công ty này nhập khẩu trực tiếp, tương ứng số tiền chênh lệch hơn 210 tỉ đồng.

"Những nội dung này cho thấy, việc lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất SGK theo phương thức chào hàng cạnh tranh của nhà xuất bản có nhiều điểm bất thường, chưa đảm bảo công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế", kết luận của TTCP nêu.